Rondleiding Herschel HIFI (SRON/ESA)
zaterdag 3 oktober 2015 in Groningen
HIFI is één van de instrumenten die ontwikkeld is voor de Herschel satelliet van ESA, die operationeel is geweest in de jaren 2009-2013. HIFI staat voor ‘Heterodyne Instrument for the Far Infrared’. Hiermee konden waarnemingen worden gedaan in het ver-infrarood en submillimetergebied, het grensgebied tussen infrarood licht en radiogolven. Dit golflengtegebied was nog niet eerder met astronomische instrumenten onderzocht simpelweg omdat dit voor de ontwikkeling van HIFI nog helemaal niet mogelijk was.
Zoals de naam HIFI doet vermoeden, is bij dit instrument gebruik gemaakt van radiotechniek. HIFI richtte zich specifiek op twee frequentiebereiken: 240 tot 625 micrometer ofwel480-1250 GHz en 157 tot 210 micrometer ofwel 1410-1910 GHz (= 1,4-1,9 THz) verdeeld over zeven frequentiebanden, te weten vijf voor 480-1250 GHz en twee voor het gebied 1410-1910 GHz. Iedere frequentieband heeft twee detectoren of ontvangers. Voor de eerste vijf banden is gebruik gemaakt van heterodyne SIS-ontvangers (SIS staat voor Supergeleider-Isolator-Supergeleider); bij de hoogste twee van Hot Electron Bolometers (HEBs). Maar in tegenstelling tot wat 'hot' in de naam van de bolometers doet vermoeden, moesten deze en de andere detectoren in HIFI superkoud worden en wel tot dicht bij het absolute nulpunt, dat op -273 graden Kelvin ligt. Dit om koeler te zijn dan datgene wat ze in de ruimte moesten waarnemen.
In het SRON laboratorium te Groningen is HIFI ontwikkeld en getest tot in de extreem koude omstandigheden van de waarnemingen in de ruimte. Voor deze tests zijn eerdere versies van het instrument gemaakt voordat het uiteindelijke model gebouwd kon worden dat in 2009 is gelanceerd. Een eerder model, werkplaats en testruimte kunnen tijdens de rondleiding tijdens het symposium worden bekeken. Uitleg zal worden gegeven door iemand die bij dit complexe project betrokken was.